Իրմգարդ Զեֆրիդ
Իրմգարդ Զեֆրիդ | |
---|---|
Բնօրինակ անուն | գերմ.՝ Irmgard Seefried |
Ծնվել է | հոկտեմբերի 9, 1919[1][2][3][…] Köngetried, Ապֆելթրախ, Ներքին Ալգոյ, Շվաբիա, Բավարիա[4][5] |
Երկիր | Գերմանիա |
Մահացել է | նոյեմբերի 24, 1988[2][3][6] (69 տարեկան) Վիեննա, Ավստրիա[7] |
Գերեզման | Neustifter Friedhof |
Ժանրեր | դասական երաժշտություն |
Մասնագիտություն | օպերային երգչուհի |
Երգչաձայն | սոպրանո[4] |
Գործիքներ | վոկալ |
Ամուսին | Wolfgang Schneiderhan? |
Պարգևներ | |
Irmgard Seefried Վիքիպահեստում |
Մարիա Թերեզա Իրմգարդ Զեֆրիդ (գերմ.՝ Maria Theresia Irmgard Seefried; հոկտեմբերի 9, 1919[1][2][3][…], Köngetried, Ապֆելթրախ, Ներքին Ալգոյ, Շվաբիա, Բավարիա[4][5] - նոյեմբերի 24, 1988[2][3][6], Վիեննա, Ավստրիա[7]), ավստրիացի օպերային երգչուհի (սոպրանո) գերմանական ծագմամբ։ Հատկապես հայտնի է Մոցարտի օպերաների դերերում։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իրմգարդ Զեֆրիդը ծնվել է 1919 թվականին Մինդելհայմի (Բավարիա) մոտակայքում գտնվող Կենգետրիդում[8]։ Նրա հայրը գյուղի դպրոցի ուսուցիչ էր, ինչպես նաև երգչախմբի ղեկավար։ Նա էր, ով իր դստերը սովորեցրեց երգելու և դաշնամուր նվագելու առաջին դասերը[9]։ Սկսելով ելույթ ունենալ ութ տարեկանում, 11 տարեկանում նա կատարել է Գրետելի դերերգը Հումերդինկի «Հենզելն ու Գրետելը» օպերայում[8]։
Իրմգարդը սովորել է Աուգսբուրգի կոնսերվատորիայում (մասնավորապես՝ Ա. Գրեյների և Ա. Մայերի մոտ) և Մյունխենի երաժշտական ակադեմիայում, որն ավարտել է 1939 թվականին[10]։ Դժբախտ պատահարի հետևանքով հոր վաղաժամ մահից հետո նա ինքնուրույն ապրուստ է վաստակել, այդ թվում՝ ելույթ ունենալով համերգներում[9]։ Առաջին անգամ օպերային բեմում հանդես է եկել 1939 թվականին[10] կամ 1940 թվականներին[9]) Աախենում, որտեղ հրավիրվել է Հերբերտ ֆոն Կարայանը[11]։ Աախենի քաղաքային թատրոնում ելույթներին զուգահեռ երգել է նաև Աախենի տաճարի երգչախմբում՝ Թեոդոր Բերնհարդ Ռեմանի ղեկավարությամբ[9]։
1943 թվականին Իրմգարդ Զեֆրիդը ելույթ է ունեցել Վիեննայի պետական օպերայում՝ կատարելով Եվայի դերերգը Վագների «Նյուրնբերգյան մեյստերսինգեր»-ում[10]։ Հաջորդ տարի նա երգեց Կոմպոզիտորի մի մասը Շտրաուսի «Արիադնան Նաքսոսում» հոբելյանական արտադրության մեջ։ 1946 թվականից երգչուհին ընդունել է Ավստրիայի քաղաքացիություն և ելույթ է ունեցել Վիեննայի Մոցարտի անսամբլի կազմում (Wiener Mozartensemble)՝ Յոզեֆ Քրիփսի ղեկավարությամբ[9]։ Զեֆրիդին ճանաչում է բերել 1946 թվականին Զալցբուրգի միջազգային երաժշտական փառատոնում ունեցած ելույթը, որից հետո նա պարբերաբար մասնակցել է Զալցբուրգի և այլ օպերային փառատոների (այդ թվում՝ Ֆլորենցիայի մայիսը, Էդինբուրգի փառատոնը և այլն)[10][11]։ Վիեննայի պետական օպերայի թատերախմբի հետ միասին երգչուհին շրջագայել է Մեծ Բրիտանիայում, որտեղ 1947 թվականին երգել է «Քովենթ Գարդեն» թատրոնում և Նիդեռլանդներում (1949)։ Հետագա տարիներին Զեֆրիդը ելույթ է ունեցել խոշորագույն օպերային թատրոններում, այդ թվում՝ «Լա Սկալայում» և «Մետրոպոլիտեն օպերայում»[10][11]։ Նա համագործակցել է այնպիսի դիրիժորների հետ, ինչպիսիք են Ֆրիչայը, Ֆուրտվենգլերը, Կարայանը, Կլեմպերերը, Կրաուսը, Շոլթին և Վալտերը[9]։
Իրմգարդ Զեֆրիդը համարվում էր Մոցարտի օպերաների պարտիաների լավագույն կատարողներից մեկը (Սյուզաննան՝ «Ֆիգարոյի ամուսնությունը (օպերա)», Պամինան՝ «Կախարդական սրինգ», Ֆիորդիլիջին՝ «Այդպես են վարվում բոլորը» և այլն)։ Նա նաև երգել է Ռ․ Շտրաուսի, Ջ․ Վերդի, Ռ․ Վանգերի, Գ․ Ֆ․ Հենդելի, Ջ․ Պուչինի, Լ․ Բեթհովենի, Ֆ․Պուլենկ, Բ․ Սմետանայի օպերաներում։ Լավագույն պարտիաների թվում են Ագատան (Վեբերի «Ազատ հրաձիգ»), Օկտավիանոսը (Ռ. Շտրաուսի «Վարդի ասպետը»), Նաննետան (Վերդիի «Ֆալստաֆ»), Չիո-Չիո-սանը (Պուչինիի «Մադամ Բատերֆլայ») և այլ պարտիաներ[10][11]։ Նրա արվեստը առանձնանում էր կատարյալ վոկալ հմտությամբ, բնականությամբ, ներթափանցմամբ, ոճի նուրբ զգացումով[10][9]։
Իրմգարդ Զեֆրիդը հանդես է եկել նաև որպես կամերային երգչուհի (Մասնավորապես, նա եղել է Հ. Վոլֆի վոկալ խոսքերի նշանավոր թարգմանիչը)[12]։ Նրա չափազանց լայն երգացանկը ներառում էր ինչպես վիեննական դասականների, այնպես էլ ժամանակակից կոմպոզիտորների ստեղծագործություններ։ Համերգներում նա հաճախ է կատարել գերմանական Lieder-ը (նրա նվագակցողը 1949 թվականից Էրիկ Վերբան էր), այդ թվում՝ 1950-ականներին Եվրոպայում, ԱՄՆ-ում, Կանադայում, Հարավային Ամերիկայում և Ճապոնիայում շրջագայությունների շրջանակներում։ 1964 թվականին նա ամուսնու՝ ջութակահար Վոլֆգանգ Շնայդերհանի հետ մասնակցել է իրեն նվիրված Հանս Վերներ Հենցեի «Ariosi» ստեղծագործության պրեմիերային։ Նրա վերջին ելույթը Յանաչեկի «Կատա Կաբանովա» ֆիլմում գլխավոր դերն էր 1976 թվականին Վիեննայում։ Այնուհետև, թողնելով բեմը, Զեֆրիդը զբաղվեց ուսուցչական գործունեությամբ[9]։
Իրմգարդ Զեֆրիդը բազմաթիվ մրցանակների դափնեկիր է, այդ թվում՝ Մոցարտի մեդալ (Mozart-Medaille, 1953), «Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետությանը մատուցած ծառայությունների համար» շքանշան (1963), Ավստրիայի պատվավոր նշան «Գիտության և արվեստի համար» (1969), Ուգո Վոլֆի մեդալ (Hugo-Wolf-Medaille, 1971), Վիեննա քաղաքի Պատվո մեդալ (Ehrenmedaille der Bundeshauptstadt Wien, 1979) և այլն[9]։
Երգչուհին մահացել է 1988 թվականի նոյեմբերի 24-ին Վիեննայում և թաղվել Նոյշտիֆտ-ամ-Վալդի գերեզմանատանը[13]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Discogs — 2000.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Grove Music Online — OUP. — doi:10.1093/GMO/9781561592630.ARTICLE.25311
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Library of Congress Authorities — Library of Congress.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118760432 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ 8,0 8,1 Grove Music Online
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 9,7 9,8 Neue Deutsche Biographie
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 10,6 Музыкальная энциклопедия, 1974, стб. 458
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Театральная энциклопедия, 1963, стб. 789
- ↑ Музыкальная энциклопедия, 1974, стб. 459
- ↑ «Irmgard Seefried». Find a Grave (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 8-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 3-ին.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Зефрид, Ирмгард // Театральная энциклопедия / П. А. Марков. — М: Советская энциклопедия, 1963. — Т. II.
- Грищенко С. М. Зефрид, Ирмгард // Музыкальная энциклопедия / Ю. В. Келдыш. — М: Советская энциклопедия, 1974. — Т. II.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Peter Branscombe. «Seefried, Irmgard». Grove Music Online (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 8-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 3-ին.
- Marion Brück. «Seefried, Irmgard, verheiratet Schneiderhan». Neue Deutsche Biographie (գերմաներեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 8-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 3-ին.
- Հոկտեմբերի 9 ծնունդներ
- 1919 ծնունդներ
- Նոյեմբերի 24 մահեր
- 1988 մահեր
- Վիեննա քաղաքում մահացածներ
- Սոպրանոներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Երաժիշտներ այբբենական կարգով
- 20-րդ դարի գերմանացիներ
- 20-րդ դարի օպերային երգիչներ
- Ավստրիացիներ
- Գերմանացի երգիչներ
- Գերմանացի երգչուհիներ
- Գերմանացի օպերային երգիչներ
- Գերմանացի օպերային երգչուհիներ
- Երգչուհիներ
- Օպերային երգիչներ
- Օպերային սոպրանոներ